Apple’ın piyasa değerinden geçen sene daha fazla GSYİH kaydeden ülkeler arasında ABD, Almanya, Avustralya, Brezilya, Çin, Endonezya, Fransa, Güney Kore, Hindistan, İngiltere, İspanya, İtalya, Japonya, Kanada, Meksika ve Rusya yer alırken, Apple’ın rekor piyasa değeri Endonezya’nın geçen yılki GSYİH’na eşit oldu.
Dünya genelinde yüz milyonlarca müşterisi bulunan, her yeni ürününün piyasa sürüleceği gün mağazalarının önünde geceden başlayan kuyrukların oluşmasına neden olan ve bugüne kadar 1,4 milyara yakın iPhone akıllı telefon satmayı başaran Apple’ın hikayesi 42 yıl önce başladı.
İlk hisse değeri 22 dolardı
Steve Jobs ve Steve Wozniak öncülüğünde 1976’da Kaliforniya eyaletindeki bir evin garajında kurulan Apple, ilk kişisel bilgisayarı “Apple I”i çıkardıktan bir yıl sonra milyoner iş adamı Mike Markkula’dan 250 bin dolar yatırım aldı.
1977’de piyasaya sürülen ve büyük başarı yakalayan “Apple II” sayesinde şirketin yıllık satışları 1980’de 120 milyon dolara ulaşırken, aynı yıl 12 Aralık’ta ilk halka arzı (IPO) gerçekleşen Apple hisseleri 22 dolardan New York borsasında işlem görmeye başladı.
1983’te piyasaya sürülen “Lisa” adlı kişisel bilgisayar yüksek satış fiyatı nedeniyle piyasada başarısız olurken, 1,5 milyon dolar maliyetle çekilerek reklamı kült haline gelen “Macintosh” adlı bilgisayar ise piyasada IBM’in ürettiği kişisel bilgisayarların gerisinde kaldı. Wozniak ise şirketin gidişatını beğenmediğini öne sürerek Apple’dan ayrıldı.
Yönetim kurulu Macintosh’un başarısızlık faturasını Jobs’a keserken, Apple’ın kurucusu Haziran 1985’te istifa ederek “NeXT” adlı şirketi kurdu ve burada gelecekte tüm Apple bilgisayarlarda kullanılacak MacOS adlı işletim sisteminin tohumlarını attı.
iPod 400 milyondan fazla sattı
1991-1997 arasında yeni ürünleriyle piyasada tutunmakta zorlanan Apple, 1996 yılında yaklaşık 870 milyon dolar kaybetti ve piyasa değeri 3 milyar dolara geriledi. Apple’ın NeXT’i 1997’de satın almasının ardından yönetim kurulu Jobs’ı yeni CEO olarak seçti.
Jobs, 2015’te Apple’ın üst dizayn yöneticisi olacak ve tüm Apple ürünlerinin dış yüzeyinden kutusuna kadar tasarımını planlayacak İngiliz Sir Jonathan Ive ile birlikte, “Think Differently” (Farklı Düşün) felsefesini uygulayarak şirketin renkli tasarımıyla öne çıkan “iMac G3” masaüstü bilgisayarını geliştirdi.
İlk 5 ayda 800 bin adet satan iMac G3’ün ardından Jobs ile Ive “iPod” adı verilen dijital müzik çalar üzerinde çalışmaya başladı.
İlk başta içine yaklaşık bin şarkı alabilen “iPod”, Kasım 2001’de piyasa sürülmesinden bugüne kadar 400 milyondan fazla satarken, dünya genelinde Apple’ın marka değerini artırdı ve sadık bir tüketici kitlesi oluşturdu.
Kullanıcıların internetten müzik indirerek iPod’larına şarkı yüklemesine izin veren “iTunes Store” 2003’te faaliyete geçerken, müzik endüstrisinde büyük değişikliğe neden oldu.
Kaset ve kompakt disklerin yerini internetten dijital olarak indirilen albümler ve şarkılar alırken, iTunes Store 2010’da dünyanın en büyük müzik perakendecisi haline geldi ve 2013’teki aktif kullanıcı sayısı 570 milyona ulaştı.
1,4 milyar iPhone satıldı
Apple’ın bir sonraki popüler ürünü 2004’te yaklaşık bin kişilik bir ekiple geliştirilmeye başlanan akıllı telefon iPhone oldu.
9 Ocak 2007’de San Francisco’da tanıtılan iPhone 25 Temmuz’da piyasaya sürüldüğünde ilk 30 saat içinde 270 bin adet sattı. Bu tarihte Apple’ın hisse başına değeri 17 dolar iken, piyasa değeri ise 73,4 milyar dolardı.
2007-2018 yılları arasında 18 farklı modeli piyasaya sürülen iPhone, bugüne kadar 1 milyar 375 milyon adet satışla firmaya yaklaşık 900 milyar dolar gelir kazandırdı.
Apple’ın “kullanım kolaylığı”, “sadelik”, “tüketiciyle ürün arasında bağ oluşturma” ve “farklı düşünme” felsefelerini barındıran ve cep telefonu endüstrisini tamamen değiştiren iPhone’un ardından ise, Nisan 2010’da “iPad” tablet tüketicilerin beğenisine sunuldu ve bugüne kadar 360 milyon adet sattı.
7 yılda piyasa değerini 3 katına çıkardı
Jobs, 2003’te pankreasında kanserli tümör olduğunu açıklamasının ardından bir yıl sonra ameliyat oldu, ancak karaciğerindeki sorundan dolayı 2009’un ilk yarısında şirketten geçici olarak ayrıldı.
Dönemin Operasyonlar Direktörü (COO) Tim Cook, Jobs’a karaciğerinin bir kısmını bağışlamayı teklif etse de, bu teklife şiddetle karşı çıkan Ağustos 2011’de istifasını verdi.
Jobs’a göre, iMac, iPod ve iPhone gibi Apple ürünlerinin başına getirilen “i” harfi, “ben”, “birey”, “inovasyon”, “internet” ve “bilgiyi” temsil ediyordu.
5 Ekim 2011’de hayatını kaybeden Jobs için Apple kullanıcılarının dünyanın dört bir yanındaki Apple Store mağazalarının önlerine çiçekler bırakması ise Apple’ın insanlar için bir şirketten daha öte olduğunu gösterdi.
Apple’ın yeni CEO’su Cook, Ağustos 2011’de görevine başladığında şirketin piyasa değeri 346 milyar dolardı.
Üretimin büyük bölümünü Çin’deki imalatçılara taşıyan Cook, maliyetleri kısarak ve aksesuar gibi yan ürünlerde genişleyerek Apple’ın gelirini büyük ölçüde arttırdı ve 7 yılda şirketin piyasa değerini 3 katına çıkardı.
Ağustos 2014’te ABD’li popüler kulaklık şirketi “Beats”i 3 milyar dolara satın alarak Apple tarihindeki en yüksek alıma imza atan Cook, Eylül 2014’te ise “Apple Watch” akıllı saati tanıttı.
Şubat ayında piyasa sürülen “HomePod” akıllı hoparlörün yanı sıra, Apple’ın “sürücüsüz araç teknolojisi” ve “artırılmış gerçeklik” (augmented reality) alanlarında araştırma-geliştirme faaliyetleri devam ediyor.
