KARİYERMERKEZİM.COM’UN BU HAFTAKİ KONUĞU GENÇ BİR GİRİŞİMCİ:
EDDA SHOES VE EDA KAYHAN TEKSTİL ŞİRKETLERİNİN SAHİBİ VE KURUCUSU EDA KAYHAN
Kariyermerkezim.com:
Kısaca kendinizi tanıtır mısınız?
Eda Kayhan:
Çağ Üniversitesi İngilizce Uluslararası Finans bölümünde %100 burslu okudum ve bölümümden birincilikle mezun oldum. Erasmus ile gittiğim Slovakya’ da okul dersleri yanında ayrıca pazarlama üzerine eğitim aldım. Türkiye’ ye döndüğümde Mersin genelinde yapılan Dış Ticaret Perileri projesine katılmaya hak kazanan 30 kızdan biri olarak dış ticaret uzmanlığı eğitimi aldım. Şu anda da Mersin Üniversitesi’nde işletme üzerine yüksek lisans yapmakta ve ayrıca açıköğretimde adalet okumaktayım. Tüm bunların yanında aktif olarak mesleğim olan dış ticaret uzmanlığını sürdürmekteyim.
Kariyermerkezim.com:
Sizce girişimcilik nedir ve girişimci kimdir?
Eda Kayhan:
Girişimcilik birçok sözlük anlamı olan, son yıllarda her yerde sıkça bahsedilen bir kavramdır. En genel açıklamasıyla; kişinin kâr elde etme amacı ile yetenek, bilgi birikimi ve cesaret gibi özelliklerini kullanarak, risk almaktan kaçınmadan yaptığı atılıma girişimcilik diyebiliriz. Ama benim girişimcilik üzerine duyduğum tanımlar arasında en sevdiğim Apple’ın “Eski kuralları çağdaş yeniliklerle yorumlayan ve aksiyona geçiren beceri, girişimciliktir” açıklamasıdır.
Bugün hala net bir tanıma sahip olmayan “Girişimcilik” kelimesiyle benim ilk kez tanışmamsa üniversite yıllarında olmuştu. O zamanlar henüz duymaya başladığım bu kavram hakkında ardı ardına seminerler, konuşmalar, kariyer günleri düzenleniyordu. Bir iki kez katılayım derken üniversiteden mezun olduğumda yaklaşık 40 tane girişimcilik sertifikasına sahip olduğumu farkettim. Peki ne vardı bu seminerlerde, neler anlatılıyordu, kimdi bu girişimciler, neye girişmişler ve en önemlisi girişimci olduklarını nasıl anlamışlardı?
Kalıplaşmış tanımlar yerine bu seminerlerde dinlediğim ve hafızama yer edinen birkaç girişimcilik hikayesini anlatarak girişimcilik nedir, girişimci kimdir kısaca özetleyeyim…
Dinlemekten çok zevk aldığım ve pazar konusunda algımı biraz daha açmamı sağlayan hikayelerden biri şöyleydi; Bir beyfendi öğrencilik yıllarında eğitim amaçlı gittiği bir Avrupa ülkesinde Paskalya bayramına denk gelir. Bakar ki bu bayramda yumurtalar ışık hızıyla tükeniyor. Üstelik maliyetleri bir hayli yüksek olan yumurtaların sayısı da az, talebe arz edilemiyor. Türkiye’ ye döner dönmez yumurta sektörüyle ilgili araştırmalara başlar. Maliyet nedir, üretim kapasitesi süresi vs. hepsini en ince detayına kadar araştırır. Sonuç olarak görür ki Türkiye’ den nakliye dahil yumurta fiyatı oradaki yumurtalardan daha uyguna gelmekte. Hemen Türkiye’den birkaç yumurta firmasıyla, o Avrupa ülkesinden de birkaç yumurta alıcısıyla anlaşır ve bir sonraki Paskalya bayramında bir dış ticaret firması aracılığı ile tam 20 konteyner yumurta ihrac eder. Ve kazandığı o parayla ilk limited şirketini kuran bu beyfendi bugün Mersin’in en büyük bakliyat ve gıda firmalarından birinin sahibi haline gelir. Kulağa basit gibi gelmiş olabilir. Fakat öğrenci olarak gittiği bir ülkede bu açığı farkederek, riskler alarak, üstelik yok denebilecek bir sermaye ile bunu başarmak tam anlamıyla bir girişimcilik örneğidir. O zaman girişimci kimdir sorusuna burda birkaç cevap bulabiliriz. Girişimci; algısı açık, ileri görüşlü, risk alabilen, araştıran, iletişim becerisi yüksek kişilerdir.
Kariyermerkezim.com:
Başka aklınızda kalan örnek hikayeler var mıdır, bizimle paylaşır mısınız?
Eda Kayhan:
Girişimcilik üzerine hayranlıkla dinlediğim ve çok etkilendiğim bir diğer hikaye de şöyleydi;
Okul öncesi öğretmenliği okuyan bir kız arkadaş memleketine çok yakın bir şehirde üniversiteye gitmektedir. İki şehir arasında 2 saat mesafe olduğundan neredeyse her haftasonu memlekete ailesinin yanına gider. Bir yolculuğunda otobüs muavini ne içmek istersiniz diye sorduğunda çay içmek istediğini ve mümkünse çay içildikten sonra çöpe atmak için topladıkları plastik bardakları da kendisine verip veremeyeceklerini sorar. Muavin şaşkınlıkla tabi der ama ne için olduğunu da merak eder. Kız arkadaş, muavine okul öncesi öğretmenliği okuduğunu ve bu plastik bardakları yıkayarak öğrencilerine oyuncaklar yaptığını söyler. Muavin de çocuklar için olması heyecanıyla o yolculuk boyunca biriken tüm kirli plastik çay bardaklarını bir poşet içerisine toplar ve yolculuk bitiminde kıza teslim eder. Bir sonraki hafta aynı şirketle memlekete giden kız yine aynı talepte bulunur. Bir iki derken kız bütün otobüs firmalarından aynı talepte bulunur ve her memlekete geldiğinde çuval çuval plastik bardak toplar. Bu kadar plastik bardakla oyuncak yapılmasını artık inandırıcı bulmayan otogar çalışanları kıza bu bardaklarla gerçekten ne yaptığını sorduklarında kız sırrını açıklamak zorunda kalır. Meğer kızımız bu bardakları toplayıp toplayıp götürür seralara satarmış. Seracılar saksının maliyetinin yüksek olması sebebi ile fidelerini içi çay kalıntılı bu bardaklara ekermiş. Üstelik çayın toprağı beslemesi ve fidelerin sağlıkla yetişmesini sağlaması nedeniyle plastik bardakların içindeki çay kalıntıları seracıları daha da memnun ettiğinden kullanılmış bardak alımları günden güne daha da artmış. Zamanında sera bilgisini edinmiş algısı açık girişimci öğrenci arkadaşımız otobüsle gidip gelirken çöpe atılan plastik bardakları bu şekilde değerlendirebileceğini düşünmüş ve başarılı olmuştur. Sıfır maliyet ile elde ettiği sermayesiyle ciddi bir gelir elde etmiş ve bugün İç Anadolu bölgesinde tarım alanında büyük yatırımlara sahip olmuştur. Şimdi düşünün bakalım. En az kaç kere otobüs yolculuğu yaptık? Kaç kez o plastik bardaklarla çay içtik? Ve kaçımızın aklına o bardakları seralarda değerlendirmek geldi? İşte bu soruların cevapları girişimci misiniz sorusunu açıklayabilir. Bu hikayeden girişimci kimdir sorusuna bulabileceğimiz cevap ise şudur; sahip olduğu bilgiyi pazar açığı ile harmanlayabilen, planlama yeteneğine sahip kişilere girişimci denir.
Kariyermerkezim.com:
Peki siz girişimci misiniz?
Eda Kayhan:
Bu hikayeleri dinlediğimizde genellikle 2 türlü tepki veririz. Herhangi bir girişimcilik hikayesi dinlediğimizde verdiğimiz ilk ve genel tepki “bu benim aklıma gelmişti” olur. Fakat bu fikrin daha önce aklınıza gelmiş olması sizi bir girişimci yapmaz. Çünkü girişimci sayılabilmeniz için bu fikri risk alarak hayata geçirmiş olmanız gerekmektedir.
Girişimcilik hikayelerine verdiğimiz bir diğer tepki ise “Vay be bu harika bir fikir. Ben de hemen böyle bir fikir üretmeliyim” dir. Size tavsiyem duyduğunuz girişimcilik hikayelerine özenip yeterli pazar ve finans bilgisine sahip olmadan zorlama birşeyler üretmeye çalışmayın. Ben denedim, olmuyor. Oturduğunuz yerden ben nasıl bir fikir üretebilirim düşüncesi muhtemelen başarısız sonuçlara yol açacaktır. Girişimci kişilerin bile yaptığı atılımlar başarısızlıkla sonuçlanabilir, bu gayet doğaldır. Fakat sadece bir hevesle girişimcilik yapmış olmak için pazara hakim olmadan yetersiz bilgiyle yapılan girişimler sadece kısa süren maceralar olacaktır. Girişim yapmak isteyen kişiler farklı pazarları araştırmalı, bu pazarlardaki açığı bulup bilgi birikimiyle değerlendirmelidir. Fikrini mantık çerçevesinde tartmalı, inandığı bir girişimi sonuna kadar sürdürmeli, hırslı olmalı, başarısız olsa bile vazgeçmeden geliştirerek devam etmelidir.
Kariyermerkezim.com:
İlk girişimcilik hikayenizi bizimle paylaşır mısınız?
Eda Kayhan:
Başarı hikayelerini dinledikçe hayran kalan, girişimcilik ruhuna sahip olduğundan emin ama ne yapabileceğini de tam olarak bilmeyen biri olarak, 35 numara ayaklarıma istediğim gibi ayakkabı bulmanın işkence haline geldiği bir dönemde farkında olmadan ilk girişimcilik adımımı attım. 5-6 yıl öncesine kadar Türkiye’de standart ayak numaraları haricinde çok fazla ayakkabı üretilmiyor ve üretilenler de standart numaralara göre daha pahalıya satılıyordu. Bu sıkıntı beni ayak numaraları genellikle küçük olan Çin, Japonya gibi ülkelerden alışverişe yönlendirdi. Ve bu şekilde istediğim tarzda ve modelde ayakkabı bulma sorunumu uygun sayılabilecek maliyetlerle çözmüş oldum. O sıralarda aklıma, benim yaşadığım problemi birçok kişinin yaşayabileceği geldi ve bu niş pazardaki talebe arz edebilmek adına hemen Çin ve Japonya’daki ayakkabı üreticileriyle görüştüm, 35 numara ayakkabıları toptan almak istediğimi söyleyerek anlaşmalar yaptım. Çin’de uluslarararası kargo ücretlerinin çok ucuz olması sebebi ile ayakkabıları Türkiye’ ye getirtmek yerine, orda parsiyel depo hizmeti veren bir firmayla anlaşarak ayakkabıların Çin’de kalmasını sağladım. Daha sonra Edda markasıyla kurduğum internet sitesinde ağırlıklı olarak küçük numaralara sahip bu ayakkabıların görsellerini yayınlayarak internet üzerinden tüm Türkiye’ ye ve hatta Avrupa ülkelerine online satışını sağladım. Satılan her ayakkabı Çin’ deki depodan paketlenerek hızlı kargo ile çok uygun maliyetlerle alıcılarına ulaştırıldı. Böylece ben de yaşadığım bir problem sayesinde ticari anlamda ilk şirketimi kurmuş ve ilk girişimcilik deneyimimi yaşamış oldum. Üstelik kurduğum şirket Mersin’ de bu anlamda kurulan ilk online satış şirketiydi. Özet olarak baktığımızda, burda önemli olan nokta yine bilgiyi pazar açığıyla birleştirmekti. Çünkü küçük ayaklı insanların hangi ülkede olduğunu bilmesem belki de bu girişim hiç olmayacaktı.
Kariyermerkezim.com:
Son olarak neler söylemek istersiniz, girişimci olmak isteyen arkadaşlara neler tavsiye edersiniz?
Eda Kayhan:
Sonuç olarak girişimcilik hakkında net bir tanım olmasa da, kimlerin girişimci olduğu gayet anlaşılabilirdir. Girişimcilik sadece ticari anlamda bir iş kurmak da değildir üstelik. Çalıştığı iş yerinde maksimum verim sağlayabilmek adına yeni fikirler sunabilen bir kişide de, okulunda düşündüğünü çekinmeden söyleyebilen ya da dersi anlayıp başarılı olmak adına farklı ders çalışma yöntemleri geliştiren bir öğrencide de girişimci ışığı vardır. Önemli olan yegane kural, bu fikri hayata geçirmek için bir adım atmaktır.
Girişimci ruhu taşıyan arkadaşlarıma son bir tavsiye vermek istiyorum; Unutmayın, fikrinize önce kendiniz inanmalısınız. Farklı ve yeni olması adına ortamla uyuşmayan fikirlerden kaçınmalısınız. Kutuplarda bikini satma fikri farklı ama muhtemelen başarısızla sonuçlanacak bir girişim olacaktır. Fakat kutuplarda termal bikini satma fikrinin ise doğru stratejiler uygulandığında hem farklı hem de başarılı bir girişim olmaması için hiç bir sebep yoktur.
Kariyermerkezim.com:
Kariyermerkezim.com ailesi olarak bu güzel söyleşi için teşekkür eder, girişimcilik hayatınızda başarılar dileriz.
